De overname van een bedrijf is vaak een langdurig traject waarbij veel komt kijken. De daadwerkelijke overname is vaak een resultaat van weken dan wel maandenlange onderhandelingen. In deze blog sta ik stil bij hoe een overname van een bedrijf eruit ziet.
Ondertekenen van een geheimhoudingsovereenkomst
Om goed voorbereid te kunnen zijn voor de onderhandelingen, is het voor de koper van belang om inzicht te kunnen krijgen in de over te nemen onderneming. Om die reden de geheimhoudingsovereenkomst één van de eerste documenten die door partijen worden ondertekend. Pas na ondertekening van de geheimhoudingsovereenkomst, zal informatie door verkoper aan koper worden toegezonden. Hiermee beperkt de verkoper het risico dat de verstrekte informatie openbaar gemaakt kan worden. Om hier meer zeker van te zijn, is vaak in een geheimhoudingsovereenkomst een boeteclausule opgenomen die bij overtreding meteen verbeurd wordt. Voor meer informatie over een geheimhoudingsovereenkomst, kunt u dit blog raadplegen.
Onderhandelingen en de intentieovereenkomst
Nadat de geheimhoudingsovereenkomst is ondertekend en de koper een beperkt onderzoek heeft kunnen doen naar de essentialia van de onderneming, voeren partijen onderhandelingen over onder meer de koopprijs en de te verstrekken garanties. De eerste (bescheiden) afspraken worden opgenomen in een intentieovereenkomst, ook wel een letter of intent genoemd. In een intentieovereenkomst spreken partijen af onder welke voorwaarden er verder onderhandeld zal worden. Onder meer komen de volgende onderwerpen in een intentieovereenkomst aan bod:
- De contouren van een overname;
- De koopprijs;
- Het tijdspad van de overname;
- De bedrijfsvoering tijdens het onderhandelingsproces;
- Wijze waarop het due diligenceonderzoek zal worden uitgevoerd;
- Voorbehouden en veronderstellingen;
- Exclusiviteit.
Voor meer informatie over een intentieovereenkomst , kunt u dit blog raadplegen.
Due diligence-onderzoek
Na ondertekening van de intentieovereenkomst, vindt vaak een due diligence-onderzoek plaats. Dit is een boekenonderzoek, gedaan door de koper, naar het reilen en zeilen van een onderneming. Daarbij vindt een integraal onderzoek plaats over verschillende onderwerpen. Denk bijvoorbeeld aan:
- Huurovereenkomsten;
- Arbeidsovereenkomsten;
- Lopende en dreigende zaken;
- Claims door derden;
- Belastingen;
- Financiën;
- Verzekeringen;
- Intellectueel eigendom.
Vorenstaande informatie is cruciaal voor de verkoper voor een gedegen vaststelling van de koopprijs en vormt tevens de basis VOOR het te bedingen garanties en vrijwaringen in de koopovereenkomst. Verder heeft de koper ook een onderzoeksplicht op grond van de wet. Via een due diligence-onderzoek geeft de koper hier invulling aan.
Naast een juridische due diligence-onderzoek, vindt vaak ook een financiële due diligence plaats over ingewikkelde financiële aspecten.
Vendor due diligence
In het kader van het verkrijgen van een hoger verkoopopbrengst, is het niet ongebruikelijk dat een verkoper, alvorens hij zijn onderneming wenst te verkopen, zelf een due diligence-onderzoek laat uitvoeren. Dit wordt ook wel een vendor due-diligence (VDD) genoemd. Het doel van een VDD is om in een vroeg stadium de risico’s die aan een koop kleven tijdig te identificeren en te verhelpen. Voor meer informatie over een vendor due diligence, kunt u dit blog raadplegen.
De overnameovereenkomst van het bedrijf
Nadat het due diligence-onderzoek heeft plaatsgevonden en de koper nog steeds aanleiding ziet om de overname te realiseren, bespreken partijen de inhoud van de overnameovereenkomst. De overnameovereenkomst is het belangrijkste document van de overname. Hierin zijn bepalingen opgenomen over onder meer de koopprijs, garanties en vrijwaringen en aansprakelijkheid. Indien bijvoorbeeld uit het due diligence-onderzoek naar voren is gekomen dat op korte termijn claims te verwachten zijn van bijvoorbeeld de fiscus of
een derde, dan kunnen hierover specifieke vrijwaringen en/of garanties worden bedongen door de koper. Zo kan bijvoorbeeld ook de initiële koopprijs worden aangepast.
De aandelentransactie of activa/passiva-transactie
Een overname kan in verschillende smaken worden gerealiseerd. In de praktijk gebeurt het echter in twee vormen: de aandelentransactie, ook wel de share purchase agreement (SPA) genoemd of de activa/passiva-transactie, ook wel de asset purchase agreement (APA) genoemd.
Bij een aandelentransactie koopt de koper de aandelen in de onderneming die de verkoper hield. Zo treedt de koper dus in de schoenen van de verkoper en vindt er op het niveau van de onderneming geen verandering plaats.
In sommige gevallen is het echter praktischer om de overnamemethode via de activa/passiva-methode te laten plaatsvinden. Dit gebeurt vaak wanneer een onderneming niet door een rechtspersoon, maar door een eenmanszaak of een VOF wordt gedreven. Bij een activa/passiva-transactie worden alle bezittingen van de onderneming selectief en individueel overgenomen en niet – in tegenstelling tot de aandelentransactie – in één keer.
Signing en closing
Wanneer partijen een overeenstemming hebben bereikt omtrent de voorwaarden van de transactie, tekenen de koper en verkoper de SPA of APA. Dit moment wordt ook wel signing genoemd. Dit betekent echter niet dat de daadwerkelijke juridische overdracht heeft plaatsgevonden. De daadwerkelijke eigendomsoverdracht vindt veelal pas weken dan wel maanden later plaats. Na signing krijgt de koper bijvoorbeeld de tijd om de benodigde financiering rond te krijgen. Ook kan de SPA of APA bepaalde opschortende voorwaarden bevatten. Dit betekent dat die voorwaarden in moeten treden alvorens de daadwerkelijke eigendomsoverdracht kan plaatsvinden.
Zodra alle documenten opgemaakt zijn en de koper eventuele financiering heeft rond gekregen, vindt de closing plaats. Tijdens closing worden alle documenten ondertekend en indien het gaan om een aandelentransactie, worden de aandelen overgedragen ten overstaan van een notaris. Tijdens de overdracht wordt ook de koopprijs voldaan. Indien partijen een earn-out zijn overeengekomen, is dit anders. Bij een earn-out wordt de koopsom in delen voldaan, afhankelijk van het behaalde bedrijfsresultaten in de toekomst.
Juridisch advies bij een bedrijfsovername
Bent u van plan om op korte termijn uw onderneming te verkopen of heeft u voornemens om een onderneming over te nemen? Dan kunt u vrijblijvend met ons kantoor contact opnemen. Ook kunt u uiteraard terecht voor algemene vragen.
