Binnen 13 maanden na afloop van het boekjaar moeten de jaarstukken van een rechtspersoon zijn gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel. Bij de meeste vennootschappen loopt een boekjaar gelijk met een kalenderjaar wat betekent dat de jaarstukken over 2012 uiterlijk op 31 januari gedeponeerd hadden moeten zijn. Dat was afgelopen vrijdag. Hoe erg is het nou eigenlijk als de jaarstukken niet tijdig zijn gedeponeerd?
Niet tijdig deponeren van de jaarstukken is een overtreding als bedoeld in de Wet Economische Delicten (art. 1 sub 4) en kan worden bestraft met hechtenis van zes maanden, een taakstraf of een geldboete van de vierde categorie (maximaal € 19.500). Strafrechtelijke handhaving komt in de praktijk echter vrijwel niet voor zodat er vanuit die hoek niet veel te vrezen is.
In het geval van een vennootschap zonder echte schulden, zoals een stamrecht-BV, zullen er verder geen gevolgen zijn en is er niets aan de hand. Heel anders is dat bij de vennootschap die wel schulden en verplichtingen heeft: als een besloten vennootschap failliet gaat en het bestuur heeft niet voldaan aan de deponeringsplicht, staat daarmee vast dat het bestuur zijn taak kennelijk onbehoorlijk heeft vervuld en er wordt vermoed dat deze onbehoorlijke taakvervulling een belangrijke oorzaak is van het faillissement (art. 2:138 BW voor de NV en art. 2:248 voor de BV). Met als gevolg hoofdelijke aansprakelijkheid van het bestuur voor het totale tekort in het faillissement.
Nu wordt het een serieus verhaal. Een veel gehoorde misvatting is dat het zo’n vaart niet zal lopen met de hoofdelijke aansprakelijkheid omdat te late deponering van de jaarstukken toch niet tot het faillissement van de vennootschap kan hebben geleid. Op zich is het juist dat overtreding van de deponeringsplicht niet het faillissement tot gevolg zal hebben (gehad). Het venijn zit echter in de gedachte, nog onlangs door de Hoge Raad bevestigd, dat als het bestuur al niet heeft voldaan aan een dergelijke eenvoudige verplichting, zij haar taken voor het overige ook wel onbehoorlijk zal hebben vervuld.[dt_gap height=”10″ /]
Welke mogelijke uitwegen heeft een bestuurder die in verband met niet-tijdige deponering door de curator wordt aangesproken om het tekort in het faillissement aan te vullen?
- de bestuurder kan het bewijsvermoeden weerleggen en aantonen dat het faillissement (een) andere belangrijke oorza(a)k(en) heeft gehad (2:248 lid 2 BW);
- de bestuurder kan bewijzen dat de onbehoorlijke taakvervulling niet aan hem is te wijten en dat hij niet nalatig is geweest de gevolgen af te wenden;
- de tekortkoming heeft plaatsgevonden meer dan drie jaar voordat het faillissement is uitgesproken: het moet gaan om een recente tekortkoming, anders houdt het wanbeleid onvoldoende verband met het faillissement (2:248 lid 6 BW);
- de bestuurder kan een beroep doen op matiging, voor het gehele bestuur en/of voor hem (2:248 lid 4 BW)
- Er is sprake van een onbelangrijk verzuim.
De eerste vier opties zijn tricky: bij de eerste drie worden er hoge eisen gesteld aan de door de bestuurder aan te dragen bewijzen en bij optie 4 is de bestuurder wel erg afhankelijk van de vraag of de rechter voldoende redenen aanwezig acht voor matiging. De vijfde optie, er is sprake van een onbelangrijk verzuim, geeft dan misschien meer houvast.
Onbelangrijk verzuim
Bij te late deponering van de jaarstukken gaat het om de duur van de overschrijding. 12 dagen was volgens de Hoge Raad een onbelangrijk verzuim , 17 dagen niet . De Hoge Raad heeft zich onlangs twee maal uitgelaten over het onbelangrijk verzuim is: Of sprake is van een onbelangrijk verzuim hangt af van alle omstandigheden van het geval, waarbij aan de omstandigheden hogere eisen worden gesteld naarmate de overschrijding van de termijn langer is. Concreet: als de jaarstukken te laat zijn gedeponeerd moet het bestuur in de gelegenheid worden gesteld om een verklaring voor de vertraging te geven. Als die verklaring aanvaardbaar is, wordt de tekortkoming mogelijk als een onbelangrijk verzuim aangemerkt.
In het kort komt het er op neer dat u een goed excuus moet hebben als u meer dan twaalf dagen te laat bent, wil er nog sprake zijn van een onbelangrijk verzuim, en naarmate u meer te laat bent, moet het excuus beter zijn. Eigenlijk niet anders dan vroeger op school, afgezien van de gevolgen..
Te laat? Het devies is om dan alsnog zo spoedig mogelijk te deponeren. Tegenwoordig kan dat ook met een email aan de Kamer van Koophandel waar de vennootschap onder valt, met daarin vermeld de datum van vaststelling van de jaarrekening door de aandeelhoudersvergadering. Heeft die vaststelling nog niet plaatsgevonden, dan hoeft dat niet tot uitstel van deponering te leiden. In dat geval moet op de jaarrekening worden vermeld dàt zij niet is vastgesteld. Op die manier wordt weliswaar niet aan àlle wettelijke voorschriften voldaan maar wordt de kans wel kleiner dat te late deponering tot hoofdelijke aansprakelijkheid leidt als de vennootschap later failliet gaat. Daarnaast verdient het aanbeveling om de reden(en) van de vertraging goed te documenteren: over een paar jaar kan het zomaar noodzakelijk zijn om daar beroep op te doen.
Voor meer informatie en advies over bestuurdersaansprakelijkheid kunt u contact opnemen met Janthijn Siebert: janthijn@siebert-becker.nl.
