Niet iedere relatie hoeft te resulteren in een huwelijk; sterker nog: Nederland telt een miljoen ongehuwd samenwonende paren en dat aantal stijgt elk jaar. In onze familierechtpraktijk krijgen wij naast verzoeken om echtscheidingen af te wikkelen ook geregeld vragen over de financiële consequenties van het verbreken van de ongehuwde relatie. In dit artikel wordt besproken waarop u moet letten als u erover nadenkt uw relatie te verbreken als u niet getrouwd bent of een geregistreerd partnerschap bent aangegaan. In het bijzonder wordt ingegaan op betalingen over en weer en of u de betalingen voor de ander bij de verbreking van de relatie kunt terugkrijgen.
Vergoedingsrechten
Onder vergoedingsrechten in dit artikel wordt verstaan het recht van de ene samenwoner op de ander om een geldsom terug te vorderen, omdat de eerste samenwoner voor de ander iets heeft betaald uit het eigen vermogen. Voorbeelden van dergelijke betalingen zijn bijvoorbeeld:
- De financiering van een woning die uitsluitend op naam van de ander staat;
- Volledig de kosten van de gezamenlijke woning voldoen, terwijl het een gezamenlijke last is;
- Investeren in de woning, terwijl het de gezamenlijke woning of de woning van de ander betreft;
Indien u getrouwd bent zorgt de wet ervoor dat u een vergoedingsrecht krijgt. In beginsel ontstaat dit recht op het moment dat u de investering verricht. Ook kunt u afspreken in de huwelijkse voorwaarden dat het vergoedingsrecht op een andere manier ontstaat of zelfs helemaal niet ontstaat.
Geldt dit ook voor samenwoners?
De wet regelt niets voor ongehuwd samenwonende paren. Bij gebrek aan een specifieke regeling geldt het algemene vermogensrecht van boek 3 en boek 6 van het Burgerlijk Wetboek. Hieruit blijkt dat er niet rechtstreeks een vergoedingsrecht ontstaat zoals dat bij gehuwden het geval is. Er kunnen echter wel, net zoals in de akte van huwelijkse voorwaarden, afspraken worden vastgelegd omtrent vergoedingsrechten en verrekeningen van uitgaven in een (notarieel) samenlevingscontract. In beginsel heeft u met een samenlevingscontract (mits er goede bepalingen worden overeengekomen) een soortgelijke bescherming als paren die gehuwd zijn onder huwelijkse voorwaarden.
Indien u dat niet wil of niet geregeld heeft bent u in beginsel dus niet gedekt door de wet en heeft u geen specifieke grond waarop u uw terugvordering kunt baseren. Wel wordt er steeds vaker in de lagere rechtspraak aangenomen dat de wettelijke bepalingen voor gehuwden op dezelfde manier kunnen worden toegepast op de situatie van niet-getrouwde paren. Volgens deze lijn bepaalden bijvoorbeeld de rechtbanken Noord-Nederland en Noord-Holland op 26 september 2018. Het is echter nog geen vaste rechtspraak en een uitspraak van de Hoge Raad zou er definitief uitsluitsel over geven.
Verjaring
Hetzelfde geldt min of meer voor de verjaring van deze vergoedingsrechten bij ongehuwde samenwoners. Voor getrouwden is er een specifieke wettelijke regeling, voor samenwoners is deze regeling er niet. Vergoedingsrechten verjaren bij gehuwden pas voor het eerst na zes maanden verstreken zijn sinds de ontbinding van het huwelijk. Tijdens het huwelijk verjaren de vorderingen dus in zijn geheel niet. Bij gebreke aan een wettelijk vangnet verjaren vergoedingsvorderingen tussen samenwoners in beginsel vijf jaar na het ontstaan van de vordering. In veel gevallen is dat het moment dat het geld wordt uitgegeven of geïnvesteerd. Bij een jarenlange relatie kan dit dus al tijdens de relatie zijn!
Echter heeft bijvoorbeeld de Rechtbank Noord-Nederland in de eerder aangehaalde uitspraak van 26 september 2018 bepaald dat de verjaringstermijn bij samenwoners ook pas aanvangt op het moment dat de relatie wordt verbroken. De rechtbank acht de situatie van ongehuwd samenwoners niet wezenlijk anders dan gehuwden en dat hoewel de wettelijke bepaling voor samenwoners niet direct geldt, deze toch toepassing behoort te hebben.
Advies
Uit het voorgaande blijkt dat het heel belangrijk is om u goed te laten adviseren als u denkt dat u nog geld te vorderen heeft van uw vriend / vriendin, u niet getrouwd of geregistreerde partner bent en uw relatie dreigt te eindigen. Ook wanneer u (in het verleden) een samenlevingsovereenkomst heeft opgesteld of heeft laten opstellen kan het lastig zijn om de afspraken daadwerkelijk om te vormen in een voor u gunstige uitkomst als het tot een scheiding komt; zeker als er een onderneming in het spel is. De familierechtspecialisten van HAUT Legal & Tax zijn bekwaam in het uitleggen van samenlevingsovereenkomsten; in het bijzonder aangaande de financiële consequenties. Ook als u geen samenlevingsovereenkomst heeft kunnen wij u bijstaan om de familierechtelijke en financiële aspecten van de verbreking van de relatie af te wikkelen.
Voor vragen of meer informatie kunt u contact opnemen met de familierechtspecialisten van HAUT Legal & Tax.
