Een werkgever kan ook aansprakelijk zijn voor zaken welke buiten zijn invloed gebeuren
Dit blijkt uit een onlangs gewezen vonnis van de rechtbank te Rotterdam (Rb Rotterdam 13-6-2012, RAR 2012/130).
In die zaak ging het om een metselaar, in loondienst, werkzaam op een renovatieproject . Zijn werkgever had voor dit renovatieproject tevens personeel van een onderaannemer (een elektricien) ingezet. De werknemers van beide bedrijven lunchten elke dag gezamenlijk. Tijdens een dergelijke lunch is de metselaar op zijn tuinstoel ten val gekomen als gevolg van een speelse, maar opzettelijke duw van de elektricien. De metselaar breekt daarbij zijn rechter sleutelbeen en wordt vanwege zijn slechte herstel langdurig arbeidsongeschikt.
De rechter beslist dat zowel de eigen werkgever als de onderaannemer hoofdelijk aansprakelijk zijn voor de schade.
Ten aanzien van de aansprakelijkheid van werkgever oordeelt de rechtbank dat het vast staat dat de metselaar in de uitoefening van zijn werkzaamheden schade heeft geleden. Ook gedurende lunchtijd heeft de werkgever een bepaalde mate van zeggenschap. Die zeggenschap strekt zich niet alleen uit over de eigen werknemers, maar ook over de op het werk aanwezige werknemers in dienst van onderaannemers. Het is aan werkgever te stellen en zo nodig te bewijzen dat hij al die maatregelen heeft genomen en al die aanwijzingen heeft gegeven die redelijkerwijs nodig waren om de schade te voorkomen. Hoewel werkgever de duw in de gegeven omstandigheden niet concreet had kunnen voorzien, kon hij wel voorzien dat in de gestelde uitgelaten sfeer iets dergelijks kon gebeuren. Dit kon hij beïnvloeden door instructies te verschaffen. Een instructie ligt ook in de rede nu het een feit van algemene bekendheid is dat onnodig fysiek contact tussen collega’s in de werksfeer het risico van het ontstaan van ruzie en letsel door ongevallen met zich meebrengt. De rechter meent dat de ruime bescherming waarop een werknemer jegens zijn werkgever aanspraak kan maken voortvloeit uit de zorgplicht van de werkgever en niet (mede) op de uit goed werkgeverschap voortvloeiende verzekeringsplicht.
Ten aanzien van de aansprakelijkheid van de onderaannemer overweegt de rechtbank dat deze slechts aansprakelijk kan zijn indien de schade is veroorzaakt door een ‘fout’ (toerekenbare onrechtmatige daad) van de elektricien. Dat de metselaar van een plotselinge duw zou kunnen schrikken en ten val zou kunnen komen, was alleszins voorzienbaar. Weliswaar behoefde de val niet noodzakelijkerwijs ernstige gevolgen te hebben, maar met de mogelijkheid daarvan diende de elektricien (in juridische zin) wel rekening te houden. Door in de gegeven omstandigheden werknemer plotseling een duw te geven, heeft de elektricien jegens de metselaar gehandeld in strijd met hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt, en daarmee onrechtmatig. Bovendien gaat het beroep op een ‘ongelukkige samenloop van omstandigheden’ niet op. Dit is slechts op zijn plaats nadat in een concrete situatie is vastgesteld dat het betreffende ongeval niet is te wijten aan onrechtmatig handelen.
De uitspraak van de rechtbank te Rotterdam bevestigt dat art. 7:658 BW (dat gaat over de zorgverplichting van de werkgever en zijn aansprakelijkheid) een hoog veiligheidsniveau op de werkvloer vereist en dat de zorgplicht van de werkgever een ruime strekking heeft.
